Tytuł:
Muzyka na instrumenty klawiszowe Karlheinza Stockhausena na przykładzie jego serii Klavierstücke

Autor:
Monika Pasiecznik

Wydanie:
2019

Liczba odsłon: 388

Opublikowany:
2019
DOI:
10.34861/aspmuz9-04_muz-na-ins

Streszczenie

Karlheinz Stockhausen (1928–2007) komponował muzykę fortepianową w różnych okresach życia. Jego dorobek w tej dziedzinie stanowią przede wszystkim Klavierstücke I–XIX, pisane od 1952 do 2003 roku. Zbiór dziewiętnastu utworów połączonych wspólnym określeniem gatunkowym odzwierciedla następstwa poszczególnych faz w twórczości kompozytora, ukazuje też nowatorskie podejście Stockhausena do aparatu wykonawczego, pasję eksplorowania możliwości technicznych i wyrazowych instrumentu oraz potrzebę redefiniowania kompetencji pianisty, m.in. w kontekście rozwoju technologii. O ile Klavierstücke I–XI to przede wszystkim ascetyczne poszukiwania na gruncie abstrakcyjnego języka dźwiękowego oraz próba sformułowania nowej definicji muzycznej formy (otwartej), o tyle Klavierstücke XII–XIX to rozbuchane sceny operowe, w których kompozytor, operując lejtmotywami muzycznymi symbolizującymi Michała, Ewę i Lucyfera, rozwija pewną opowieść, a poszerzona definicja muzyczności (Stockhausenowska szenische Musik) obejmuje nie tylko dźwięki, ale także choreografię i kostium. Poszerzone zostaje wreszcie instrumentarium — począwszy od skomponowanego w 1991 roku Klavierstück XV (Synthi-Fou) Stockhausen tworzy nie na fortepian tradycyjny, lecz na fortepian elektroniczny (elektronisches Klavier), wyznaczając nowy kierunek rozwoju współczesnej pianistyki w stronę elektronicznego performansu. Stockhausen historię rozwoju muzyki na instrumenty klawiszowe widział jako nieprzerwaną linię, w której syntezator był nowej generacji fortepianem, tak jak wcześniej fortepian był następcą klawikordu. Kompozytor zwrócił również uwagę na możliwości rozwoju środków pianistycznych oraz zupełnie nową technikę gry na fortepianie elektronicznym. Tekst ukazuje rozwój twórczości fortepianowej Karlheinza Stockhausena, stanowiącej kanon XX-wiecznej literatury pianistycznej i prekursorskiej wobec wielu tendencji w muzyce XXI wieku.

SŁOWA KLUCZOWE: Karlheinz Stockhausen, Klavierstücke, muzyka na instrumenty klawiszowe, fortepian elektroniczny (elektronisches Klavier), muzyka sceniczna (szenische Musik), współczesna pianistyka

ABY PRZECZYTAĆ CAŁĄ TREŚĆ — Pobierz dokument PDF