Tytuł:
Four Movements for Two Pianos (2008) Philipa Glassa. Uwagi na temat formy

Autor:
Joanna Miklaszewska

Wydanie:
2018

Liczba odsłon: 527

Opublikowany:
2018
DOI:
10.34861/aspmuz8-16_four-movem

Streszczenie

Four Movements for Two Pianos Philipa Glassa jest kompozycją, której wiele cech pozwala zaszeregować ją do nurtu w muzyce przełomu XX i XXI wieku określanego jako „neoromantyzm” lub „nowy romantyzm”. W utworze tym elementem pierwszoplanowym staje się melodyka, zaś harmonika oparta jest na trójdźwiękach i czterodźwiękach. Dominującą fakturą jest homofonia, w zakresie artykulacji często wprowadzana jest gra legato. Zaakcentowanie w tytule czterech części wchodzących w skład utworu wskazuje na analogie z czteroczęściowym schematem cyklu sonatowego. Część pierwsza odzwierciedla elementy formy allegra sonatowego, o czym świadczy tempo szybkie, wystąpienie dwóch przeciwstawnych tematów i ich przetwarzanie oraz wprowadzenie krótkiej repryzy, a także stosowanie nieregularnych struktur okresowych. Część druga, utrzymana w tempie umiarkowanie wolnym, ma budowę odcinkową; zaznaczają się w niej cechy ronda. Część trzecia utrzymana jest w formie odcinkowej. W jej warstwie wyrazowej kompozytor nawiązał do tradycji gatunku scherza. Finał (Movement 4) kompozytor ujął w formę wariacji z dwoma tematami. W Four Movements for Two Pianos kompozytor nawiązuje także do tradycji romantycznych utworów cyklicznych poprzez dążenie do ujednolicenia materiału tematycznego. O oryginalności ustanowionego przez Philipa Glassa idiomu postminimalistycznej sonaty świadczy nowatorskie kształtowanie struktur tematycznych, łączące struktury ewolucyjne, nawiązujące do tradycji sonaty klasyczno-romantycznej, z procedurami repetycyjnymi o proweniencji minimalistycznej oraz zestawianie minimalistycznej faktury fortepianowej z fakturą wirtuozowską. O postminimalistycznym obliczu utworu Four Movements for Two Pianos zadecydowało przede wszystkim wprowadzenie techniki repetytywnej oraz oryginalne zestawianie jej z techniką przetworzeniową i wariacyjną. W sposobie kształtowania formy — odwołaniem do dawnego modelu formalnego i wypełnianiem go nowoczesnym językiem dźwiękowym nawiązał Glass do idiomu neoklasycznej sonaty.

SŁOWA KLUCZOWE: neoromantyzm, sonata, postminimalizm, technika repetytywna

ABY PRZECZYTAĆ CAŁĄ TREŚĆ — Pobierz dokument PDF