Tytuł:
Interteksty i archeteksty. Tekst biblijny i kompozycje Magnificat XX i XXI wieku — studium wybranych przypadków

Autor:
Tomasz Kienik

Wydanie:
2017

Liczba odsłon: 563

Opublikowany:
2017
DOI:
10.34861/aspmuz7-05_interte-i-arche

Streszczenie

Artykuł podejmuje głos w dyskusji na temat zagadnienia intertekstualności, odnosząc się zarówno do biblijnego tekstu maryjnego kantyku Magnificat, jak i do jego przykładowych realizacji  muzycznych. We wstępie autor omawia termin „intertekstualność”, wskazując na jego pozamuzyczne definicje i przywołując stanowiska R. Nycza, G. Genette’a, J. Sławińskiego czy Z. Mitosek. Choć uprawiając teorię muzyki autor nie ma na celu nadmiernej ekstrapolacji tego pojęcia (związanego z teorią literatury), to celem artykułu jest odnalezienie w badanych kompozycjach Magnificat  pewnych specyficznych przejawów intertekstualności „czysto muzycznej”. Stąd próba nazwania i uporządkowania tychże i zbudowania paraleli pomiędzy oczywistą intertekstualnością samego  tekstu biblijnego, jak i postulowaną — intertekstualnością XX-wiecznych utworów muzycznych. W pierwszej części artykułu, w oparciu o badania czołowych biblistów (i studia własne autora),  zrekonstruowana zostaje dynamika tekstu kantyku Maryi, odniesiona do innych tekstów biblijnych, m.in. pochodzących z Księgi Samuela, Habakuka, Izajasza, Hioba, a także księgi Psalmów. Identyfikując istotne wpływy kulturowego dziedzictwa Izraela na tekst słowny Magnificat, artykuł ujawnia określone arche- i metateksty. W części drugiej studium analizie zostały poddane kompozycje muzyczne autorstwa Christine Donkin, Juliusza Łuciuka, Wojciecha Kilara, Johna Ruttera i Marka Hayesa. Są to kompozycje bardzo różne stylistycznie i osadzone w kilku odmiennych kręgach kulturowych. Dokonana analiza miała na celu wyłonienie specyficznych (intertekstualnych) cech tych kompozycji muzycznych i ujawnienie procedur (m.in. cytatów), polegających na  sięgnięciu przez kompozytora po twórczość własną i obcą, z różnych — i uzasadnionych artystycznie — powodów.

SŁOWA KLUCZOWE: Magnificat, Donkin, Kilar, Łuciuk, Hayes, Rutter, intertekstualność

ABY PRZECZYTAĆ CAŁĄ TREŚĆ — Pobierz dokument PDF