Tytuł:
Gra carillonu ratusza Głównego Miasta w Gdańsku w świetle procesu konfesjonalizacji
Autor:
Danuta Popinigis
Wydanie:
2016
Liczba odsłon: 544
2016
10.34861/aspmuz6-01_gra-caril
Streszczenie
Pojęcie konfesjonalizacji, obecne w nauce historii od końca lat siedemdziesiątych XX wieku, oznacza charakterystyczne dla czasów nowożytnych (szczególnie wczesno nowożytnych) zjawisko odnoszące się do współtworzenia przednowoczesnej państwowości europejskiej opartej na współpracy między autonomicznym Kościołem i państwem. Konfesjonalizacja w życiu społecznym i religijnym Gdańska zaznaczyła się szczególnie silnie po ugruntowaniu się w mieście w połowie XVI wieku wyznania luterańskiego. Gdańska Rada Miejska szybko i skutecznie przejęła kontrolę nad lokalnym kościołem protestanckim, stając się jego faktycznym zwierzchnikiem. Przejawem sprawowania przez nią władzy było m.in. wydawanie ordynacji kościelnych (Dangizer Kirchenordnung) porządkujących przebieg nabożeństw i ceremonii religijnych oraz rozporządzeń, które precyzyjnie wyznaczały normy zachowań gdańszczan. Do społecznego dyscyplinowania mieszkańców Gdańska w myśl utrzymywania protestanckiego porządku moralnego Rada Miejska wykorzystywała także ratuszowy carillon. czternastodzwonny zespół grających automatycznie dzwonów zamówiono na polecenie Rady Miejskiej w 1559 roku w Brabancji. Zawisł dwa lata później (1561) w ratuszu Głównego Miasta — siedzibie władz grodu nad Motławą. Stał się jego niewątpliwą ozdobą. Rozbrzmiewające z wieży protestanckie melodie nie tylko odmierzały czas oraz sygnalizowały wydarzenia społeczno-polityczne rozgrywające się w Gdańsku i poza nim, ale także przypominały o fundatorze dzwonów, podkreślając z jednej strony jego wspaniałomyślność, a z drugiej — dobitnie przypominając, kto w mieście sprawuje władzę.
SŁOWA KLUCZOWE: konfesjonalizacja, protestantyzm w Gdańsku, carillon ratusza Głównego Miasta w Gdańsku.