Tytuł:
Tadeusza Z. Kasserna ujęcie Orientu w operze The Anointed według dramatu Koniec Mesjasza Jerzego Żuławskiego
Autor:
Renata Skupin
Wydanie:
2013
Liczba odsłon: 567
2013
10.34861/aspmuz3-05_tadeusza-z
Streszczenie
Tytułowym bohaterem dramatu Koniec Mesjasza Andrzeja Żuławskiego (1911) jest historyczna postać tureckiego Żyda Sabbataja Cwi (1626–1676) — mesjasza apostaty. W swojej sztuce, zawierającej wiele wątków polskich, Żuławski wyeksponował ideę mesjanizmu żydowskiego w sensie mistycznym i narodowym, a jego reprezentacja Orientu islamskiego ma pesymistyczny i eskapistyczny wymiar. Tadeusz Z. Kassern we własnej adaptacji młodopolskiego dramatu w operze lirycznej The Anointed (1949–51) usunął wszystkie polskie motywy, a dodał partię Muezina imitującego adhan — muzułmańskie wezwanie do modlitwy. Głos Muezina ma kluczowe znaczenie dla muzycznego orientalizmu opery. Mimo że został muzycznie przedstawiony ze względnie obiektywną etnograficzną dokładnością, tworzy jedynie egzotyczny background dla akcji opery, oddając jej couleur locale. Kompozytor wprowadził go do scen z udziałem wyłącznie postaci żydowskich i to kluczowych dla fabuły opery (Sabbataja i Miriam), wzmacniając relację opozycji dwóch światów (inside–outside) lub przeciwstawienia postaci żydowskich wyobcowanemu (egzotycznemu) Muezinowi. Opera The Anointed jest emblematycznym przykładem hybrydycznej referencyjności Kassernowskiego orientalizmu muzycznego.
SŁOWA KLUCZOWE: Tadeusz Z. Kassern, The Anointed, opera, Andrzej Żuławski, Koniec Mesjasza, orientalizm